ต่อมลูกหมาก คือ อวัยวะหนึ่งในระบบสืบพันธุ์ของเพศชาย  ที่อยู่ใต้กระเพาะปัสสาวะบริเวณโคนอวัยวะเพศ หรือบริเวณอุ้งเชิงกราน มีหน้าที่สำคัญ คือ การสร้างน้ำอสุจิ

โรคต่อมลูกหมากโต คือ โรคเกี่ยวกับระบบทางเดินปัสสาวะที่พบบ่อย โดยมีอาการเริ่มต้น คือ ปวดปัสสาวะบ่อยกว่าปกติ โดยเฉพาะช่วงกลางคืน มากกว่า 2 ครั้ง/คืน โดยแต่ละครั้ง มีปริมาณไม่มาก ตื่นขึ้นมากลางดึกเพื่อปัสสาวะบ่อย

หากมีอาการต่อมลูกหมากโตมากขึ้น จะส่งผลทำให้ปัสสาวะบ่อย แต่ปัสสาวะไม่ค่อยออก จนต้องออกแรงเบ่งมากขึ้น และถ้าอาการรุนแรงอาจมีเลือดปนออกมาด้วย อาจส่งผลร้ายแรงถึงขั้นปัสสาวะไม่ออกได้เลยทีเดียว

โรคต่อมลูกหมากโต เกิดขึ้นได้อย่างไร ?

ส่วนใหญ่แล้วปัญหาสุขภาพชาย พบมากเมื่อมีอายุ 40 ปีขึ้นไป โรค 3 อันดับแรกที่พบบ่อยในผู้ชายวัย 40 คือ กลุ่มโรคหัวใจและหลอดเลือด, กลุ่มโรคเบาหวาน และกลุ่มโรคระบบทางสุขภาพเพศชาย, ระบบทางเดินปัสสาวะและปัญหาทางสมรรถภาพ

•    โรคต่อมลูกหมากโต คือ โรคเกี่ยวกับระบบทางเดินปัสสาวะที่พบบ่อย โดยมีอาการเริ่มต้น คือ ปวดปัสสาวะบ่อยกว่าปกติ โดยเฉพาะช่วงกลางคืน มากกว่า 2 ครั้ง/คืน โดยแต่ละครั้ง มีปริมาณไม่มาก ตื่นขึ้นมากลางดึกเพื่อปัสสาวะบ่อย

​   หากมีอาการต่อมลูกหมากโตมากขึ้น จะส่งผลทำให้ปัสสาวะบ่อย แต่ปัสสาวะไม่ค่อยออก จนต้องออกแรงเบ่งมากขึ้น และถ้าอาการรุนแรงอาจมีเลือดปนออกมาด้วย อาจส่งผลร้ายแรงถึงขั้นปัสสาวะไม่ออกได้เลยทีเดียว

   ความผิดปกติของต่อมลูกหมากที่มีขนาดโตขึ้นในช่วงที่ฮอร์โมนในร่างกายเริ่มลดลง (ฮอร์โมนเพศชายจะพีคสุด เมื่ออายุ 45 ปีขึ้นไป) ทำให้ท่อปัสสาวะส่วนต้นตีบแคบ ส่งผลให้การถ่ายปัสสาวะเกิดความผิดปกติ

   ท่อทางเดินปัสสาวะตีบแคบ ทำให้ในกระเพาะปัสสาวะทำงานหนักขึ้น เนื่องจากต้องบีบตัวแรง เพื่อขับน้ำปัสสาวะให้ผ่านท่อแคบๆ ส่งผลให้ผนังกระเพาะปัสสาวะหนาขึ้น ทำให้พื้นที่ที่ใช้ในการกักเก็บน้ำปัสสาวะน้อยลง ผู้ป่วยมีอาการปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะไม่ออก ติดขัด ฉี่ไม่สุด กลั้นปัสสาวะไม่อยู่ ควบคุมการไหลของปัสสาวะไม่ได้ หากมีอาการเหล่านี้ควรเข้าพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยโรคต่อมลูกหมากโต (Benign Prostatic Hyperplasia : BPH)

ปัจจัยเสี่ยงของโรคต่อมลูกหมากโต

• ปัจจัยภายนอก ได้แก่ อาหารการกิน เช่น อาหารไขมันสูง ซึ่งพบว่าเชื้อชาติยุโรป จะมีอัตราการเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากมากกว่าคนเอเชีย

• ปัจจัยภายใน เช่น พันธุกรรม  และเชื้อชาติ ส่วนปัจจัยเสี่ยงของความเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ เช่น ฮอร์โมนลดลง และโรคที่เป็นอยู่เดิม เช่น เบาหวาน ความดัน โรคหัวใจ

 สังเกตอาการของโรคต่อมลูกหมากโต ด้วยตัวคุณเอง

•    ปัสสาวะบ่อยผิดปกติและมีปริมาณไม่มาก
•    ตื่นขึ้นมาปัสสาวะตอนกลางคืนบ่อย
•    ปัสสาวะออกช้า
•    ปัสสาวะไม่ออก
•    ปัสสาวะไหลอ่อน หรือปัสสาวะขาดหรือสะดุดเป็นช่วง ๆ
•    ปัสสาวะเล็ดหลังปัสสาวะเสร็จ
•    ปัสสาวะไม่สุด ปัสสาวะออกยากต้องเบ่ง กลั้นปัสสาวะไม่อยู่

 ภาวะแทรกซ้อนจากต่อมลูกหมากโต

•    ติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะ

•    นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ
•    ปัสสาวะเป็นเลือด
•    กลั้นปัสสาวะไม่ได้

การตรวจวินิจฉัยโรคและรักษาต่อมลูกหมากโต

•  การซักประวัติ และตรวจร่างกายอย่างละเอียดโดยแพทย์เฉพาะทางระบบทางเดินปัสสาวะ (Physical Examination by Urologist) โดยการตรวจต่อมลูกหมากทางทวารหนัก (Digital Rectal Exam-DRE)
•  การตรวจปัสสาวะเพื่อหาว่ามีเลือด หรือการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ (Urine Analysis)
•  การตรวจเลือดเพื่อตรวจสารบ่งชี้มะเร็งต่อมลูกหมาก (PSA)
•  รักษาโดยการรับประทานยา
•  ตัดต่อมลูกหมากโดยการส่องกล้องผ่านอวัยวะเพศ เป็นการตัดชิ้นเนื้อเพื่อให้ปัสสาวะไหลคล่อง (Transurethral Resection of the Prostate – TURP)
•  การใส่ตัวถ่างขยายท่อปัสสาวะบริเวณต่อมลูกหมาก (Prostatic stent) ใช้ในกรณีผู้ป่วยไม่สามารถผ่าตัดได้
   การผ่าตัดต่อมลูกหมากโดยใช้เลเซอร์ (Greenlight Laser PVP)

แนวทางรักษาผู้ป่วยที่เป็นโรคต่อมลูกหมากโต

•  สำหรับผู้ป่วยต่อมลูกหมากโต รักษาโดยการทานยา หากมีอาการผิดปกติอาจต้องรักษาด้วยการผ่าตัด
•  กรณีผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมาก จะต้องดูตามระยะของโรค หากอยู่ในระดับ 1-3 รักษาโดยการผ่าตัด

   นอกจากการหลีกเลี่ยงอาหาร ที่ส่งผลทำให้ต่อมลูกหมากโตแล้ว ควรหมั่นสังเกตอาการผิดปกติที่เกิดขึ้นกับตัวเองเวลาปัสสาวะ ถือเป็นสิ่งสำคัญที่สุด ที่หากพบว่าตัวเองมีอาการปัสสาวะติดขัด ปัสสาวะเบา อ่อนแรง ปัสสาวะไม่ค่อยออก ทำให้ปวดปัสสาวะบ่อยๆ หรือมีอาการเจ็บปวดขณะปัสสาวะ ควรรีบไปพบแพทย์ทันที เพื่อการวินิจฉัยและรักษาได้อย่างทันท่วงที

นัดหมายจองคิวปรึกษาแพทย์ พร้อมติดต่อสอบถามข้อมูลการรักษาเพิ่มเติม โทร.0-2596-7888

อ่านบทความที่เกี่ยวข้อง ได้ที่ 
เคล็ดลับสุขภาพ : ศูนย์โรคระบบทางเดินปัสสาวะ
บริการศูนย์โรคระบบทางเดินปัสสาวะ

อ้างอิง :

บทความ เรื่อง ล้วงลึกแต่ไม่ลับ กับปัญหาสุขภาพชาย
https://www.nonthavej.co.th/Urinary-system-disease.php

บทความ เรื่อง เช็คอาการส่อเค้า โรคระบบทางเดินปัสสาวะ
https://www.nonthavej.co.th/urology.php

นพ.ทวีพงษ์ เหลืองอ่อน
ศัลยแพทย์ระบบทางเดินปัสสาวะ
ศูนย์โรคระบบทางเดินปัสสาวะ
โรงพยาบาลนนทเวช