1. ฝึกให้ช่วยเหลือตัวเอง และผู้อื่น

            พ่อแม่ควรฝึกให้ลูกช่วยเหลือตัวเองได้ในกิจวัตรประจำวันต่างๆ เช่น อาบน้ำ แต่งตัว รับประทานอาหาร หรือให้มีส่วนช่วยเหลือพ่อแม่ในการทำงานบ้านตามความสามารถของแต่ละช่วงอายุ ลูกจะรู้สึกภูมิใจที่สามารถทำสิ่งนั้นๆ ได้สำเร็จได้ด้วยตัวเอง

2. สร้างวินัยให้กับลูก

            อธิบายให้ลูกเข้าใจถึงความคาดหวัง และกฎเกณฑ์ที่จำเป็นในการอยู่ร่วมกับผู้อื่น พ่อแม่ควรใกล้ชิดดูแลให้ลูกปฏิบัติตาม และทำตัวเป็นแบบอย่างที่ดี เช่น การตรงต่อเวลา

3. สนับสนุนให้ลูกมีความคิดสร้างสรรค์

            ให้โอกาสลูกได้เสนอความคิดเห็น และปฏิบัติสิ่งที่แตกต่างได้ในกรอบของความเหมาะสม ทำให้ลูกไม่กลัวที่จะทำสิ่งที่แตกต่างอย่างสร้างสรรค์

4. ส่งเสริมให้ลูกมีจินตนาการ

            อย่าปิดกั้นจินตนาการของเด็กๆ แต่ต้องคอยดูแลให้อยู่ในขอบเขตที่เหมาะสม อธิบายให้ลูกเข้าใจว่าจินตนาการบางครั้งอาจไม่เป็นจริงก็ได้ แต่จินตนาการก็เป็นสิ่งสำคัญที่สร้างสิ่งใหม่ๆ ให้กับโลก

5. สอนให้ลูกอยู่ร่วมกับคนอื่นๆ ในสังคมได้อย่างมีความสุข

            นอกจากจะอยู่ร่วมกับพ่อแม่ พี่ น้อง ญาติๆ ที่บ้านได้อย่างมีความสุข พ่อแม่ต้องสอนให้ลูกรู้จักหน้าที่ความรับผิดชอบในการอยู่ร่วมกับผู้อื่น รู้จักเกรงใจผู้อื่น เพื่อให้ลูกสามารถอยู่ในสังคมภายนอกได้อย่างมีความสุขเช่นกัน

6. พ่อ แม่ ต้องปฏิบัติตัวเป็นแบบอย่างที่ดี

            พ่อ แม่ ต้องเป็นแบบอย่างที่ดีให้กับลูกในทุกๆ ด้าน  เช่น การแสดงกิริยาอาการ คำพูด ความคิด ทัศนคติ สิ่งใดที่ได้สอนลูกไว้ พ่อ แม่ ต้องปฏิบัติตัวเป็นแบบอย่างด้วยเช่นกัน

7. อธิบายให้ลูกรับรู้ความแตกต่างทางเพศ

            เพื่อพัฒนาด้านการเรียนรู้ พ่อ แม่ ควรมีวิธีอธิบายความแตกต่างทางเพศให้ลูกเข้าใจ ทั้งด้านกายภาพและความรับผิดชอบ เช่น เพศชาย ซึ่งมีความแข็งแรงควรช่วยเหลือและให้เกียรติเพศหญิงที่อ่อนแอกว่า เป็นต้น  

8. สร้างทักษะทางภาษา และการสื่อสารให้กับลูก

            ปัจจุบันภาษาเป็นเรื่องจำเป็น การปลูกฝังทักษะในการสื่อสารและทักษะด้านภาษา (ทั้งภาษาไทยและภาษาต่างประเทศ) ไม่ว่าจะเป็นการพูด วิเคราะห์ จดจำ อธิบาย และฟัง จะช่วยให้ลูกสามารถสื่อสารกับผู้อื่นได้ดี

9. ปลูกฝังให้ลูกมีจริยธรรมที่ดี

            พ่อ แม่ เป็นแบบอย่าง สั่งสอน และปลูกฝังให้ลูกทราบว่าสิ่งใดควรสิ่งใดไม่ควร สิ่งใดถูกต้องหรือไม่ถูกต้อง ให้ความรัก ความเข้าใจกับลูกอย่างสม่ำเสมอ

10. สนับสนุนให้ลูกเรียนดนตรี และศิลปะ

            การฝึกฝนเล่นดนตรี และทำงานศิลปะจะช่วยให้ลูกมีจิตใจที่อ่อนโยน มีสมาธิ และมีความสุนทรีย์ในการใช้ชีวิตต่อไปในอนาคต

11. สร้างทักษะทางด้านกีฬาให้ลูก

            ให้ลูกฝึกฝนกีฬา สร้างสุขภาพพลานามัยที่สมบูรณ์ให้กับลูก สร้างวินัยในการฝึกซ้อมอย่างสม่ำเสมอ ฝึกความอดทน รู้แพ้ รู้ชนะ รู้อภัย และเป็นการช่วยให้ลูกมีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรง

นพ.วีระกิจ หิรัญวิวัฒน์กุล 
ศูนย์เด็กและวัยรุ่น โรงพยาบาลนนทเวช
8 มิถุนายน 2563