หาก “การนอนหลับ” ของคุณเป็นการนอนหลับที่ไม่มีคุณภาพย่อมส่งผลเสียต่อสุขภาพ การดำเนินชีวิต และอาจเป็นอันตรายต่อชีวิตได้ เพราะ “การนอนหลับ” เป็นการพักผ่อนที่ดีที่สุดที่จะทำให้ร่างกายได้พัก ส่งผลให้การทำงานของระบบต่างๆ ในร่างกาย จิตใจ เป็นไปอย่างปกติ และมีประสิทธิภาพ

   ทั้งนี้ความผิดปกติเกี่ยวกับการนอนมีหลายปัญหา ไม่ว่าจะเป็นปัญหานอนไม่หลับปัญหา การนอนหลับไม่มีคุณภาพ ซึ่งส่งผลให้เกิดภาวะง่วงนอนกลางวัน 

   ภาวะนอนกรนหยุดหายใจ เป็นปัญหาหนึ่งซึ่งพบได้บ่อยปัญหาดังกล่าว นอกจากทำให้รบกวนการนอนหลับของเพื่อนร่วมห้องแล้วยังทำให้ผู้ป่วยมีภาวะหายใจแผ่ว หยุดหายใจ ทำให้สะดุ้งตื่นบ่อย และสมองขาดออกซิเจน ซึ่งส่งผลให้เกิดโรคต่างๆ ตามมา เช่น ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคเบาหวาน อัมพาต ขาดสมาธิ ความจำสั้น ง่วงนอนกลางวัน หรือหลับใน อาจนำมาซึ่งอุบัติเหตุขณะขับรถ และเสียชีวิตได้

   ภาวะนอนกรนที่เกิดจากภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น(Obstructive Sleep Apnea) เป็นภาวะที่ระบบทางเดินหายใจส่วนต้นมีการตีบแคบลงซึ่งสาเหตุอาจเกิดจากกายวิภาคของกล้ามเนื้อในช่องคอ, ลิ้นมีการหย่อนไปปิดทางเดินหายใจส่วนต้นโดยเฉพาะขณะหลับ หรือการที่ช่องคอที่ลักษณะแคบผลทำให้อากาศและออกซิเจนไม่สามารถเข้าสู่ปอดไปเลี้ยงร่างกายและสมองได้ คนไข้จะมีภาวะตื่นบ่อย(Arousals) ออกซิเจนต่ำในร่างกาย, มีการคั่งของก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ อุบัติการณ์ในการเกิดโรคในประเทศไทยพบความชุกสูงถึงร้อยละ 15.4 ในผู้ชายและร้อยละ 6.3 ในผู้หญิง

ปัจจัยเสี่ยงภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น(Obstructive Sleep Apnea) 

เพศชาย, อายุ, ภาวะอ้วน, รอบคอที่กว้าง, ความดันโลหิตสูง และลักษณะโครงสร้างของใบหน้าที่ผิดปกติ สำหรับปัจจัยเสริมอื่นๆ เช่น การสูบบุหรี่, การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ , การทานยานอนหลับ และภาวะภูมิแพ้หรือความผิดปกติในช่องจมูก เป็นต้น

อาการของภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น(Obstructive Sleep Apnea)

• • กรน
• • หยุดหายใจขณะหลับ
• • หายใจเฮือก
• • หลับไม่สนิท
• • ปัสสาวะบ่อยกลางคืน
• • ปวดศีรษะตอนเช้า
• • ง่วงนอนกลางวัน เป็นต้น

   นอกจากนี้มีข้อมูลว่าภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น(Obstructive Sleep Apnea) อาจส่งผลต่อภาวะความผิดปกติของหัวใจ, ความดันโลหิตสูง, หลอดเลือดสมองตีบ, เบาหวาน, กรดไหลย้อน, ความจำลดลง  หรือแม้แต่ภาวะเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ

การรักษาภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น (OSA)

   ภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น (Obstructive Sleep Apnea) ส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการนอนกรน สะดุ้งตื่น หลับๆ     ตื่น ๆ ส่งผลให้การนอนหลับไม่มีคุณภาพ ตลอดจนความเสี่ยงด้านสุขภาพ เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคหลอดเลือดสมอง โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ และอาจรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้

การวินิจฉัยซึ่งถือว่าเป็นมาตราฐานคือการ ตรวจการนอนหลับ Polysomnography  หรือ Sleep Test เพื่อการวินิจฉัยและประเมินถึงความรุนแรง โดยการตรวจภายในโรงพยาบาลอาศัยเครื่องมือทางการแพทย์ที่เหมาะสมร่วมกับเจ้าหน้าตรวจการนอนหลับผู้เชี่ยวชาญที่เป็นผู้สังเกตการณ์ (level I)  เป็นการตรวจแบบละเอียดเพื่อให้ข้อมูลที่เหมาะสม อันได้แก่

• 

  1.การตรวจวัดคลื่นสมอง และการกรอกตา เพื่อวัดระดับความลึกของการนอนหลับ
• 2.ตรวจวัดความตึงตัวของกล้ามเนื้อขณะหลับ
• 3.ตรวจวัดคลื่นไฟฟ้าหัวใจ
• 4.ตรวจวัดคุณภาพลมหายใจที่ผ่านเข้าออกทางจมูกและปาก
• 5.ตรวจวัดการเคลื่อนใหวของทรวงอกและท้องขณะหายใจ
• 6.ตรวจวัดระดับความเข้มข้นของออกซิเจนขณะนอนหลับ
• 7.ตรวจวัดระดับความเข้มข้นของก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ขณะนอนหลับ
• 8.ตรวจวัดระดับของการกรน
• 9.ตรวจลักษณะท่านอนขณะหลับ
• 10.ตรวจบันทึกความผิดปกติของการเคลื่นไหวระหว่างนอนหลับ

การรักษาภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น (obstructive sleep apnea) ประกอบไปด้วย

• • การรักษาด้วยเครื่องอัดอากาศแรงดันบวก (CPAP)   ซึ่งถือว่าเป็นเครื่องที่มีประสิทธิภาพสูงที่สุดในการรักษากลุ่มภาวะโรคหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น
• • การรักษาด้วยทันตอุปกรณ์ (Oral  Appliance) ช่วยในเรื่องของภาวะหยุดหายใจขณะหลับร่วมด้วยได้
• • การรักษาด้วยวิธีการผ่าตัดทางเดินหายใจ
• • การรักษาอื่นๆ  เช่นหลีกเลียงการนอนหงาย, การลดน้ำหนัก หรือการฝึกกล้ามเนื้อคอหอยเพื่อเพิ่มแรงคงตัว เป็นต้น

อ้างอิง

บทความ เรื่อง โรคหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น (OSA)
https://www.nonthavej.co.th/Obstructive-Sleep-Apnea.php

นพ. สิริชัย กิตติชาญธีระ
อายุรแพทย์ระบบประสาท และแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคจากการหลับ
ศูนย์ตรวจการนอนหลับ
ศูนย์สมองและระบบประสาท