สารบัญ
- ภาวะกลืนลำบาก (Dysphagia) มีอาการอย่างไร ?
- ใครเสี่ยงมีภาวะกลืนลำบาก (Dysphagia) บ้าง ?
- “กลืนลำบาก (Dysphagia) ” ส่งผลเสียอย่างไร ? / และต้องทำอย่างไร ?
- ปัญหาเหล่านี้ แก้ได้ด้วย “การฝึกกลืน”
- ฝึกกลืน คืออะไร ?
- ฝึกกลืนอย่างไรถึงจะเห็นผล?
- การฝึกกลืนด้วย VitalStim คืออะไร ?
- VitalStim มีข้อดีอย่างไร ?
- ข้อมูลอ้างอิง
ภาวะกลืนลำบาก (Dysphagia) มีอาการอย่างไร ?
คุณมีปัญหาเหล่านี้หรือไม่ ? หากตอบ “ใช่” คุณกำลังมี “ภาวะกลืนลำบาก (Dysphagia)”
กลืนลำบาก/ กลืนติด/ ต้องกลืนซ้ำหลายครั้ง- ใช้เวลากลืนนานกว่าปกติ
- กลืนแล้วเสียงแหบ/ เสียงเครือ
- กระแอมหลังกลืนบ่อยๆ
- ไอก่อนกลืน/ ไอขณะกลืน/ ไอหลังกลืน
- มีภาวะปอดอักเสบใน 1 ปีที่ผ่านมา
- น้ำลายไหลย้อยจากปากแบบควบคุมไม่ได้
ใครเสี่ยงมีภาวะกลืนลำบาก (Dysphagia) บ้าง ?
เป็นโรคหลอดเลือดในสมอง- เคยได้รับบาดเจ็บที่สมอง
- เป็นโรคพาร์กินสัน
- เป็นโรคสมองเสื่อม/ อัลไซเมอร์
- เป็นมะเร็งคอ, ช่องปาก, หลอดอาหาร
- ผู้สูงอายุ
“กลืนลำบาก (Dysphagia) ” ส่งผลเสียอย่างไร ? / และต้องทำอย่างไร ?
- เสี่ยงขาดน้ำและสารอาหาร ทำให้ติดเชื้อง่าย
- เสี่ยงสำลักเข้าปอดแล้วติดเชื้อ ต้องนอนโรงพยาบาล
- กังวลเวลากินอาหารร่วมกับผู้อื่น แยกตัวกินคนเดียว ทำให้ความอยากอาหารลดลง เสี่ยงซึมเศร้า
- อาจต้องใส่สายทางจมูกเพื่อให้อาหาร คุณภาพชีวิตลดลง
ปัญหาเหล่านี้ แก้ได้ด้วย “การฝึกกลืน”
ทำไมต้องฝึกกลืน ?
- เพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย
- ป้องกันภาวะแทรกซ้อน เช่น ภาวะขาดสารอาหาร, สำลักอาหารเข้าปอดแล้วติดเชื้อ
ฝึกกลืน คืออะไร ?
คือ การฝึกควบคุมการทำงานของปาก ลิ้น และกล้ามเนื้อที่ใช้ในการกลืน โดยฝึกกับนักกิจกรรมบำบัด ที่จะช่วยแนะนำวิธีกลืนที่ถูกต้องและปลอดภัย รวมถึงแนะนำการปรับระดับอาหารและน้ำที่เหมาะสมกับผู้ป่วย
ฝึกกลืนอย่างไรถึงจะเห็นผล?
- ฝึกบ่อย ฝึกซ้ำ ฝึกอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้ร่างกายเรียนรู้และจดจำรูปแบบการทำงานที่ถูกต้อง โดยฝึก 3-5 วันต่อสัปดาห์ ติดต่อกัน 5-10 ครั้งขึ้นไป
- ฝึกแบบกำหนดเป้าหมายเฉพาะบุคคล
- เริ่มฝึกเร็ว โดยฝึกในช่วง 3-6 เดือนแรกหลังเกิดโรคหลอดเลือดสมอง จะเป็นช่วงที่ร่างกายฟื้นตัวได้ดีที่สุด (golden peroid)
การฝึกกลืนด้วย VitalStim คืออะไร ?
การฝึกกลืนด้วย VitalStim คือ การใช้เครื่องกระตุ้นการกลืนด้วยไฟฟ้า (Neuromuscular Electrical Simulation : NMES) โดยผู้ป่วยออกแรงกลืนเองส่วนหนึ่งและใช้ไฟฟ้าช่วยกระตุ้นเพื่อเสริมการฟื้นตัวของเส้นประสาทและกล้ามเนื้อที่ใช้ในการกลืน
VitalStim มีข้อดีอย่างไร ?
- มีไฟฟ้าช่วยกระตุ้น ทำให้กลืนได้ต่อเนื่องและกลืนแรงขึ้น
- กำหนดเป้าหมายการฝึกเฉพาะบุคคลได้
- แสดงประสิทธิภาพการกลืนด้วยภาพ เข้าใจง่าย
- วัดค่าการทำงานของกล้ามเนื้อที่ใช้ในการกลืน (Swallowing Muscular Activity) ก่อนและหลังการฝึกได้ โดยใช้แผ่นวัดค่าไฟฟ้า sEMG
ข้อมูลอ้างอิง
พญ.ชนนันท์ ชัยดรุณ แพทย์เวชศาสตร์ฟื้นฟู
ศูนย์เวชศาสตร์ฟื้นฟูและกายภาพบำบัด
